Wat zijn ketenvoorzieningen?
Ketenvoorzieningen zijn bedoeld om de communicatie tussen de informatiehuishoudingen van partijen binnen de strafrechtketen te faciliteren en te vereenvoudigen. Partijen moeten makkelijk kunnen aansluiten, zodat ze de informatie krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben. Voorbeelden van partijen zijn onder meer Politie, Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, Dienst Justitiële Inrichtingen, advocatuur, 3RO. In totaal zijn er wel 30+ partijen betrokken [1,5].
De ketenvoorzieningen zijn in 2020 als concept bedacht door de Strafrechtketen Architectuurraad [4] en verwoord in de strafrechtketenarchitectuur [2,3]. In totaal zijn er 11 ketenvoorzieningen benoemd waaronder e-semantiek, e-koppeling, e-makelaar, e-distributie, e-portalen, e-index, e-status, e-compliance, e-toegang, e-handtekening en e-archief.
Wat zijn de doelstellingen achter het programma Ketenvoorzieningen?
De doelstelling achter het programma is om de interoperabiliteit tussen de ketenpartners te verhogen. De keten-doelarchitectuur [2] was al opgesteld voordat ik binnen kwam. Er is veel theorie, zoals een Europees raamwerk EIF [3], waar onderscheid gemaakt wordt tussen juridische-, organisatorische-, semantische- en technische interoperabiliteit. Als architect werk ik dat soort zaken uit in begrijpbare en praktisch toepasbare modellen.
De eerste doelstelling was om concreet te krijgen wat we verstaan onder een e-voorziening. Is het alleen een ICT voorziening of is het meer dan dat? Hoe vullen we dit in? Het beeld dat een ketenvoorziening een applicatie of IT software is was niet volledig. Langs de volgende drie stappen zijn de ketenvoorzieningen nader uitgewerkt:
- Kunnen we rondom een e-voorziening afspraken maken hoe dit te gebruiken?
- Wanneer we afspraken hebben, kunnen we deze omzetten in standaarden die door alle ketenpartners geadopteerd worden? Een voorbeeld is een uitwisselingsstandaard voor multimedia.
- Pas als er geconstateerd is dat er een brede behoefte is aan een ICT ketenvoorziening, dan gaan we ontwerpen en bouwen. Een voorbeeld hiervan is e-makelaar, die wordt nu voor de gehele keten gebouwd.
Met welke e-voorziening ben je nu bezig?
Een van mijn hoofdprojecten is nu e-semantiek. Ik ben daar momenteel meer projectleider dan architect. Het doel van e-semantiek is om er voor te zorgen dat partners in de strafrechtketen elkaar goed begrijpen als er gegevens worden uitgewisseld. Er is al veel, zoals een gezamenlijk woordenboek en datamodellen maar er kan nog heel veel verbeterd worden. Gestart is met een enquête waar aan ketenpartners positieve en negatieve bevindingen zijn uitgevraagd. We hebben nu zo’n 250 bevindingen opgehaald die zijn verdeeld in 8 thema’s en 14 werkpakketten. Dit zijn onze epics en userstories geworden waar we via een agile werkwijze aan werken. Hiermee besturen wij de ontwikkeling van producten en diensten die aan e-semantiek gekoppeld kunnen worden, zoals een thesaurus of een standaard voor informatieproducten. Doelstelling is dat aan het einde van dit jaar de strafrechtketen e-semantiek zelf kan door ontwikkelen maar vooral ook kan beheren.
Wat zijn uitdagingen?
Het gestructureerd documenteren van besluiten en (architectuur)modellen binnen de Strafrechtketen voor het nu maar vooral ook voor de toekomst is één van de onderwerpen die grote aandacht heeft. Doelstelling is om het collectieve geheugen op te bouwen onafhankelijk van personen.
Soms is het best lastig voor ketenpartners om los van alle historie vooruit te kijken naar hoe je vernieuwing kan inzetten. Hiernaast zijn er sui-generis organisaties [5], maar er is altijd wel inter-afhankelijkheid. Er zijn enorm veel partijen en belangen. De besluitvorming bij een interne organisatie is al complex, maar vanuit een ketenperspectief is dit nog groter. De grootste uitdagingen zijn de hoeveelheid partijen en het managen van de historische bagage van meer dan 10 jaar aan informatieprojecten.
Wat vind je zelf belangrijk als architect?
Je maakt als architect niet alleen schemaatjes en modellen, maar je dient deze ook bruikbaar te kunnen maken en mensen te laten zien hoe je het gebruikt. Het is belangrijk om draagvlak te creëren en abstracte concepten te vertalen naar concrete oplossingen. Als lead architect moet je die rol durven pakken. Uiteindelijk moet in mijn visie een architect “beweging” creëren en richting geven met onderbouwing vanuit de architectuurmodellen.
Waar ben je het meest trots op?
Ik heb een multimedia architectuur opgeleverd in samenwerking met architecten van de ketenpartners. Multimedia bestanden worden met de invoering van het nieuwe wetboek van Strafvordering steeds belangrijker. Een multimedia bestand wordt dan een zelfstandig bewijsmateriaal. Dat is het op dit moment niet. Hierdoor krijgt multimedia een andere status in het strafrecht. Een voorbeeld zijn digitale verhoren die straks als bewijslast gebruikt mogen worden, in plaats van alleen het uitgeschreven stuk van een verhoor. Dit brengt technische gevolgen met zich mee. Zo dienen er technische oplossingen te komen voor het uitwisselen van dergelijke multimedia bestanden tussen strafrecht ketenpartners. Ook het afspelen van dergelijk bewijsmateriaal in een rechtbank werpt technische vraagstukken op. Wat voor impact heeft dit bijvoorbeeld op het netwerk? Hoe deel je grote bestanden in de keten? Hoe wordt de integriteit binnen de keten geborgd? Daar denken wij over na.
Het resultaat is een uitwisselpatroon voor multimedia bestanden (die ook breder toepasbaar is) en waarbij de integriteit van multimediabestanden binnen de strafrechtketen geborgd is via waarmerken en valideren. Dit vertelt de strafrechtketen hoe waarheidsgetrouw een stuk media is als bron. Dit was een interessante uitdaging.
Daarnaast ben ik er trots op dat ik me heb laten zien als inhoudelijk expert maar ook als methodisch begeleider. Dit wordt gewaardeerd. Een lead architect is daarmee veel meer dan iemand die alleen maar architectuur modellen maakt. En dat ik dingen vanuit abstracte begrippen concreet en begrijpelijk kan maken voor iedereen. Ik merk dat mensen mij weten te vinden op verschillende onderwerpen.
