Legal compliance by design in de infectieziektebestrijding (4/4)

Dit artikel sluit de reeks artikelen af over de impact van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Wet publieke gezondheid (WPG) op de informatievoorziening. In eerdere artikelen is de impact van de WPG en WGBO voor de informatievoorziening uiteengezet.

Voor het ontwikkelen van een nieuwe informatievoorziening worden vaak de organisatie (processen en personen) en informatie grondig geanalyseerd. Hieraan kan toegevoegd worden dat het essentieel is om aanvullend de wet- en regelgeving grondig te analyseren voordat de informatievoorziening georganiseerd en ontwikkeld wordt door het toepassen van Legal compliance by design. Daarbij is het belangrijk om niet alleen de huidige wet- en regelgeving te analyseren, maar ook de wet- en regelgeving die nog ontwikkeld wordt zoals geconcludeerd uit de analyse van de WPG.

Aanbevelingen

Wij doen enkele aanbevelingen voor het effectief integreren van wet- en regelgeving bij het ontwikkelen van de informatievoorziening:

1. Betrek juristen en beleidsmakers: Ga niet alleen in gesprek met het primair proces van de organisatie om de informatiebehoefte scherp te krijgen, maar betrek ook de juristen en beleidsmakers. Op deze manier worden de kaders vanuit wet- en regelgeving inzichtelijk. Dit zorgt ervoor dat alle relevante juridische aspecten in overweging worden genomen tijdens de ontwikkeling van informatievoorziening.
2. Relateer wet- en regelgeving in architectuur: Maak wet- en regelgeving een integraal onderdeel van de architectuur van de informatievoorziening. Dit maakt het eenvoudiger om de impact van wetgeving op informatievoorziening te identificeren en aan te pakken. Maak inzichtelijk op welke organisatie-, informatie- en applicatieonderdelen de wet- en regelgeving van toepassing is. Gebruik hiervoor methodieken en tooling waarin dit ondersteund wordt.
3. Inrichten portfoliomanagement: Met het inrichten van een applicatie- en projectenportfolio kunnen ontwikkelingen in de informatievoorziening inzichtelijk gemaakt worden. Eventuele wijzigingen in de wet- en regelgeving die impact hebben op de informatievoorziening kunnen zo geprioriteerd worden. De consequenties hiervan kunnen vervolgens afgewogen worden.
4. Gebruik informatiestandaarden: Informatiestandaarden zijn essentieel voor een effectieve en betrouwbare gegevensuitwisseling in de gezondheidszorg. Ze zorgen voor uniformiteit in taal en techniek en bevorderen samenwerking. Een aantal voorbeelden van informatiestandaarden in de gezondheidszorg zijn:
   • Informatiestandaard Jeugdgezondheidszorg
     JGZ-organisaties dragen dossiers digitaal over en wisselen daarnaast ook gegevens uit met het RIVM over vaccinaties en de hielprikscreening.
   • Informatiestandaard MedMij
     MedMij maakt het mogelijk dat elke Nederlander die dit wil, toegang heeft tot zijn of haar eigen gezondheidsgegevens, waarbij de patiënt zelf via een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) zijn of haar gegevens kan inzien, beheren en delen, wat rust en regie geeft.
   • Informatiestandaard Uitwisseling laboratoriumgegevens
     Laboratoriumgegevens op uniforme wijze digitaal uitwisselen, zodat zorgverleners, patiënten, laboratoriumspecialisten en onderzoekers gegevens eenduidig interpreteren.
5. Implementeer referentiearchitecturen: Referentiearchitecturen zijn cruciaal voor gestandaardiseerde en efficiënte informatie-uitwisseling. Een referentiearchitectuur is een algemene, generieke architectuur (met processen en bedrijfsfuncties) dat als een vertrekpunt gebruikt kan worden voor het specifieker ontwerpen van processen voor een organisatie. Het bevat onder meer principes, richtlijnen, processen, bedrijfsfuncties en standaarden voor informatieverwerking, -uitwisseling en -opslag.
   Referentiearchitecturen helpen de kwaliteit van gezondheidszorg te verbeteren en de samenwerking tussen zorgverleners te bevorderen. Zo zijn er voor de gezondheidszorg onder andere de volgende referentiearchitecturen relevant:
   • AORTA Landelijke infrastructuur voor berichtuitwisseling in de zorg
   • DIZRA Duurzaam Informatiestelsel Zorg Referentie Architectuur
   • PURA Publieke gezondheid Referentie Architectuur
   • ZiRA Ziekenhuis Referentie Architectuur
6. Inrichten beheerprocessen: Zorg ervoor dat wijzigingen in de wet- en regelgeving leiden tot een impactanalyse op de informatievoorziening. Tegelijkertijd moeten wijzigingen in de informatievoorziening leiden tot een impactanalyse of er nog steeds voldaan wordt aan de relevante wet- en regelgeving nadat de wijziging doorgevoerd is. Richt hiervoor beheersprocessen in zodat de informatievoorziening compliant blijft. Hierbij is het aan te raden om de juiste tooling en methodieken te implementeren.
7. Kijk vooruit en anticipeer: Analyseer niet alleen de huidige wet- en regelgeving, maar kijk vooruit! Onderzoek welke wijzigingen verwacht worden in de relevante wet- en regelgeving en houd rekening mee in de planning, beheer en de ontwikkeling van de informatievoorziening.

Conclusie

Het is van belangrijk om wet – en regelgeving grondig te analyseren voordat er begonnen wordt met het ontwikkelen van de informatievoorziening. Dit kan bereikt worden door het toepassen van Legal compliance by design. Het is goed om te realiseren dat daarbij niet alleen de huidige wet- en regelgeving geanalyseerd worden, maar ook de toekomstige wet- en regelgeving. Overigens geldt dit niet alleen voor organisaties werkzaam in de gezondheidszorg, maar voor elke organisatie werkzaam in het publieke domein.
Door de bovenstaande aanbevelingen op te volgen, kan er een betrouwbare informatievoorziening georganiseerd en ontwikkeld worden die niet alleen voldoet aan de behoefte van de organisatie en de gebruikers, maar die ook compliant is aan de wet- en regelgeving.