Het Adviescollege ICT-toetsing roept een nieuw kabinet op tot een slagvaardige doorontwikkeling van de digitale overheid en het aanstellen van een minister voor Digitale Zaken. Vertrouwen in de overheid is in toenemende mate afhankelijk van goed werkende en flexibele ICT-oplossingen. Het Adviescollege heeft daarom een brief gestuurd naar de informateur.
En zo komen er vanuit de IT-wereld meer oproepen aan het kabinet om digitalisering serieus te nemen door middel van het aanstellen van een Minister voor Digitalisering, of Digitale Zaken. Maar waarom dan? En wat gaat de Minister dan doen? Volgens het Adviescollege zijn er 6 onderwerpen belangrijk voor de nieuwe Minister:
- Digitale uitvoerbaarheid: betrek ICT vroegtijdig bij beleidsontwikkeling
- Digitale regie: versterk de digitale capaciteiten van de overheid
- Digitale realisatie: investeer in gemeenschappelijke overheidsvoorzieningen
- Digitale innovatie: stimuleer de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technieken
- Digitale duurzaamheid: bewaak toekomstbestendigheid van de ICT bij de overheid
- Digitale regulering: zorg dat Nederland proactieve, sturende rol vervult bij Europese wet- en regelgeving
Digitale uitvoerbaarheid
“De minister draagt eraan bij dat iedereen die betrokkenen is bij voorstellen voor nieuw beleid tijdig nadenkt over de digitale uitvoerbaarheid ervan. Dit doet de minister door al tijdens het tot stand komen van beleid hiervoor aandacht te vragen.” Blijkbaar is het nu niet gebruikelijk om bij het opstellen van nieuw beleid na te denken over de digitale uitvoerbaarheid hiervan? En gaat de Minister dan op alle beleidsterreinen steeds een vingertje opsteken? “denk ook aan mij”… Als beleidsmakers niet bij het opstellen of het beleid dat ze maken ook uitvoerbaar is, lijken het mij geen goede beleidsmakers en kan je beter een Minister voor HR aanstellen. Als ze er wel over nadenken, maar vergeten dat de uitvoering anno 2024 per definitie (deels) digitaal zal zijn, kan een informatiseringsparagraaf bij nieuwe wetgeving inderdaad helpen. Maar daar is echt geen Ministerie voor nodig.
wel nodig – niet nodig: 0-1
Digitale regie
“De minister voert rijksbreed de regie over versterking van de digitale capaciteiten van de overheid. Dit kan bijvoorbeeld door het CIO-stelsel verder te ontwikkelen, samenwerking tussen verschillende overheden te stimuleren, kaders te stellen voor ICT-projecten, het lerend vermogen van de overheid aan te jagen en kwaliteits- en financieringsnormen aan te reiken voor het onderhoud en beheer van ICT-infrastructuur.” Voor mijn gevoel bestaat zoiets al langer in de vorm van het Directoraat-generaal Digitalisering en Overheidsorganisatie met een Directie CIO-Rijk, Directie Digitale Samenleving en de Directie Digitale overheid. Wat voor iets nieuws brengt een Ministerie hier dan?
wel nodig – niet nodig: 0-2
Digitale realisatie
“De minister draagt zorg voor (de voortdurende investering in) gemeenschappelijke overheidsvoorzieningen als DigiD en MijnOverheid. De minister financiert deze centrale voorzieningen en is verantwoordelijk voor de organisaties erachter.” Ook hiervoor bestaat al lang een organisatie die deze voorzieningen beheert en ontwikkelt, namelijk Logius.
wel nodig – niet nodig: 0-3
Digitale innovatie
“De minister stimuleert de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technieken. Dat kan door proeftuinen en onderzoek te faciliteren en/of innovatiegelden beschikbaar te stellen. Hiermee wordt onze Rijksoverheid op het gebied van digitalisering een toonaangevend voorbeeld in binnen- en buitenland. ” De aanname dat je alleen door ontwikkeling te stimuleren aal toonaangevend wordt in binnen- en buitenland is ofwel ondoordacht of blijkbaar niemand in binnen- en buitenland doet nog wat op dit gebied. Natuurlijk kan het helpen om geld beschikbaar te stellen voor innovaties, maar kan dit niet nu al binnen de huidige structuren? en dit gebeurt ook al op grote schaal. Kijk bijvoorbeeld eens naar initiatieven op gemeentelijk niveau of vanuit marktpartijen.
wel nodig – niet nodig: 0-4
Digitale duurzaamheid
“De minister bewaakt de toekomstbestendigheid van ICT bij de overheid. Hij of zij signaleert achterstallig onderhoud en stimuleert continu en proactief verdere ontwikkeling. Hiermee wordt voorkomen dat de continuïteit van overheidssystemen onder druk komt te staan en blijft de digitale overheid wendbaar.” Ook dit lijkt erop te duiden dat alle beheerafdelingen die de overheid nu kent hun werk niet doen. Het signaleren van achterstallig onderhoud is echt een taak van de applicatiebeheerders. En vervolgens ook het proactief verder ontwikkelen ervan… Ik zie het al voor mij: de Minister die elke week in de ministerraad een lijst met applicaties gaat opsommen waar achterstallig onderhoud nodig is…
wel nodig – niet nodig: 0-5
Digitale regulering
“De minister zorgt dat Nederland een proactieve, sturende rol heeft bij de ontwikkeling van Europese wet- en regelgeving op het terrein van digitalisering en dat sterke coördinatie plaatsvindt rondom invoering daarvan.” Kijk, als alle 5 de andere punten goed worden opgepakt door de al verantwoordelijke partijen hierin, dan kan het helpen dat er ook nog iemand verantwoordelijk is om dit punt vanuit Nederland in te brengen bij de EU. Maar ach, om nou alleen hiervoor een Minister aan te stellen?
wel nodig – niet nodig: 1-5
Kortom, aandacht voor digitalisering is echt belangrijk en het gaat zeker weten niet overal goed binnen de overheid, maar een Minister voor Digitale Zaken is naar mijn idee niet de oplossing. Maak gebruik van de bestaande inrichting die er al is en blijf hameren op het belang. Probeer vooral niet iedere cyclus alles weer om te gooien, waardoor men steeds opnieuw het wiel probeert uit te vinden.
